Σάντυ Μαρκογιαννάκη
Ένας
αυτόφωτος χρυσός κύβος σηματοδοτεί την έναρξη της παράστασης. Ο κύβος της
χλιδής και του πλούτου του ασιατικού βασιλείου των Περσών. Σημείο συμπαγές και
πομπώδες. Ο χορός των γερόντων βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής και μουρμούρας.
Γέροντες σχηματίζουν με τις καρέκλες τους μία ευθεία στο σκηνικό χώρο. Ευθεία
διακριτή και άκαμπτη, σημείο φραγής της πόλης ή τελευταίο σημείο αναφοράς της. Η
βασίλισσα Άτοσσα, μητέρα του Ξέρξη και γυναίκα του θριαμβευτή και αποθανόντα
Δαρείου, ξεδιπλώνει στους γέροντες της πόλης την ανησυχία της για τον γιο της
και την έκβαση της μάχης στην Αθήνα. Αφορμή της ανησυχίας της το όνειρο και
προμήνυμά της για τη συντριβή.
Οι
γέροντες απαντούν στην Άτοσσα σχηματίζοντας την ταυτότητα της πόλης της Αθήνας,
που μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι άγνωστη στη βασίλισσα. Η Αθήνα είναι «μακριά,
στη δύση», ο πλούτος της «μια φλέβα ασήμι», τα πολεμικά μέσα των Ελλήνων
«λόγχες για μάχη σώμα με σώμα και ασπίδες». Ο πόλεμος είναι επεκτατικός, άνισος
και απρόβλεπτος. Ο Ξέρξης στο όνομα της νίκης μετατρέπει τον Ελλήσποντο σε
χερσαίο έδαφος για τη μεταφορά του στρατεύματός του. Το θαλάσσιο σύνορο Ασίας-Ευρώπης
θυσιάζεται για τον πόλεμο.
Ο
αγγελιαφόρος εμφανίζεται στη σκηνή, η Άτοσσα ισορροπεί και οι γέροντες παρατάσσονται
αντιδιαμετρικά. Το βήμα του αγγελιαφόρου εναλλάσσεται διαρκώς από ασταθές σε
χορευτικό, το σώμα του παρουσιάζει σε όσους τώρα τον ακούν την ένταση και τη
θηριωδία της ανάμνησης της μάχης. Ένα-ένα τα ονόματα των αγαπημένων νεκρών
ηχούν. Οι καρέκλες των γερόντων γίνονται βαριές και σέρνονται καθώς τα νέα όπως
και ίδιοι σκορπίζονται στο χώρο. Το βήμα των γερόντων θυμίζει πλέον μία
ξεκούρδιστη εκδοχή του σώματος του αγγελιαφόρου. Το κινησιολογικό μοτίβο του χορού
γίνεται η έκφραση του θρήνου που δεν μπορεί να γίνει συνείδηση. Βήμα ζαλισμένο
και ταυτόχρονα με ανάταση επίκλησης του απόκοσμου.
Ο
Ξέρξης ζει αλλά το νέο κατακρημνίζει την Άτοσσα από τον κύβο.
Πλανάται και αυτή στο σκηνικό χώρο, δε χάνει όμως την κατεύθυνσή της.
Επικαλείται το νεκρό σύζυγο της. Το φάντασμα του Δαρείου εμφανίζεται χέρι-χέρι
με ένα μικρό κορίτσι. Τα γεγονότα της ναυμαχίας της Σαλαμίνας παρατίθενται όσο
το κορίτσι παίζει με το χώμα. Η εκδίκηση ήρθε από τη θάλασσα. Τα σύνορα και τα
στοιχεία επανήλθαν στη φυσική τους τάξη, με αντίβαρο τις απώλειες και των δύο
πλευρών. Ο νικητής είναι άλλος. Το φάντασμα και το κορίτσι εξαφανίζονται. Ο
Ξέρξης εμφανίζεται στο σκηνικό χώρο σέρνοντας ένα ογκώδες υπόλοιπο καραβιού,
τινάσσοντας το χώμα στη δική του ευθεία. Θρηνεί, αναλαμβάνει την
ευθύνη και ισορροπεί ή πνίγεται από το σκοινί του καραβιού που σέρνει μαζί του.
Οι
Πέρσες, η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία και η μόνη με δράση σύγχρονη του
συγγραφέα της, δεν αποτελεί μόνο ένα αντιπολεμικό έργο. Στους Πέρσες συντίθεται
από τον Αισχύλο ένας χώρος όπου ο θρήνος είναι επιτρεπτός. Θρήνος για τις
απώλειες των ηττημένων στα μάτια των νικητών που θρηνούν και αυτοί τους νεκρούς
τους. Αφορμή να έρθουν και εκείνοι σε επαφή με τις πληγές τους. Αυτές για τους Αθηναίους
δεν συμβαδίζουν με την ταυτότητα της νικητήριας πόλης.
Στην
πόλη, σύγχρονη ή μη, οι πληγές είναι ανοιχτές, δεν φαίνονται στα κτίρια,
γίνονται αντιληπτές από τον ήχο των βημάτων των κατοίκων της, από τη μουρμούρα
τους και από το βαρύ σύρσιμο των καρεκλών στα καφενεία που δεν έχουν κλείσει
ακόμα. Τα σύνορα κλειστά, ανοιχτά ή υπό διαμόρφωση, επιβάλλουν νέους κανόνες
και η πόλη που δεν έχει αναλάβει ευθύνη δημιουργεί και άλλες πληγές. Δεν
προσαρμόζεται στο νέο δεδομένο καθώς δεν έχει διαπραγματευτεί ούτε την παλιά
ούτε τη νέα της ταυτότητα. Αυτό αφορά κάθε ηλικιακή ομάδα, που όπως και στο ανέβασμα
των Περσών από τον θίασο Δρόμος με Δέντρα, θα βρεθεί τελικά να κάθεται η μία με
την άλλη στο ίδιο τραπέζι και να μετρά τις δυνάμεις της ως άλλο σύνολο, στοχεύοντας
στο επόμενο βήμα.
Χαρακτηριστική
επιλογή της ομάδας Baumstrasse/Δρόμος με Δέντρα αποτελούν
τα μέλη του χορού,
στον οποίο συμμετέχουν ηλικιωμένοι ηθοποιοί άνω των 65 ετών καθώς και τα ΚΑ.Π.Η
του δήμου Ελευσίνας. Η σύνθεση του χορού φέρει ήδη μία επιβλητική ταυτότητα που
παρά το ρίσκο, ανοίγει
στην ομάδα μία άλλη είσοδο στη διαπραγμάτευση της σκηνικής φόρμας. Τα στοιχεία
του παράλληλου video και η μουσική του Βασίλη Μαντζούκη με την εμφάνιση του
ρεμπέτικου σε σημεία κορύφωσης, καθιστά σαφή στο σύνολό της τη θέση και την
πρόθεση της ομάδας σε σχέση τόσο με το ίδιο το έργο όσο και με τη σύγχρονη πόλη.
Ο
θίασος Δρόμος με Δέντρα
Στα
15 χρόνια από την ίδρυσή του από την σκηνοθέτη και ηθοποιό Μάρθα Φριντζήλα και από
τον σκηνογράφο και συνθέτη Βασίλη Μαντζούκη, ο θίασος Δρόμος με Δέντρα,
ανοιχτός στον καλλιτεχνικό πειραματισμό μετρά στη δράση του θεατρικές
παραστάσεις και πειραματικά δρώμενα θεάτρου και μουσικής. Ο χώρος εργασίας του
θιάσου τα τελευταία χρόνια είναι το Baumstrasse στο Βοτανικό. Στον χώρο αυτό,
πέρα από τις παραστάσεις του θιάσου, λαμβάνουν χώρα ποικίλα εκπαιδευτικά
δρώμενα που αφορούν κάθε μορφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και
συμπεριλαμβάνουν ευρύ κοινό. Αναπόσπαστο κομμάτι του Baumstrasse/Δρόμος
με Δέντρα τα τελευταία τρία χρόνια, αποτελεί η λειτουργία του Αττικού Σχολείου
Αρχαίου Δράματος στο παλαιό ελαιουργείο
της Ελευσίνας. Μετά την ολοκλήρωση του τρίτου θερινού σχολείου και στα πλαίσια
του εορτασμού για τα 40 χρόνια των Αισχυλείων πραγματοποιήθηκε από τον θίασο η
πρεμιέρα του έργου Πέρσες του ελευσίνιου τραγικού, στον ίδιο χώρο.
Οι
Πέρσες ανεβαίνουν ξανά στις 3 Σεπτεμβρίου (φεστιβάλ Μαραθώνα, αμφιθέατρο
αθλητικού και πολιτιστικού κέντρου Νέας
Μάκρης) και στις 17 Σεπτεμβρίου (δημοτικό αμφιθέατρο Κορυδαλλού
"Θανάσης Βέγγος").
Χρήσιμα links
http://www.dentra.gr/
