3o Τεύχος Radicalμα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

   Editorial: Σκέψεις πάνω στον προσδιορισμό "κριτική"...

   Αντι-torial: Γιατί χρειαζόμαστε τον  όρο "κριτικη ψυχολογία"

  

Ψυχο-λογίες 

    Από την ψυχολογία στην κοινωνική αλλαγή. Συνέντευξη του Ian Parker στο Radicalμα 

   Hearing Voices Network: Αυτοβοήθεια με όρους συλλογικούς για την ανάρρωση από την ψυχιατρική

  “Με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις;” Κλινικές Πρακτικές με κριτική προοπτική

Επείγοντα

   «Τεκμήρια προσφυγικότητας»: Προς μια απεριόριστη σωματικότητα

   Ψυχολογία από τα κάτω. Κάλεσμα για τη δημιουργία Καρτέλ Κριτικής Ψυχολογίας

Θεματικά 

  Ψυχολογιοποίηση ως (α)φιλοσοφική μέθοδος: Το παράδειγμα του Στέλιου Ράμφου

   
  Βιώνοντας την “κινητική αναπηρία”

Ετερόκλητα Zoom In

   Για τον επανορισμό του ψυχοκοινωνικού: Βιβλιοπαρουσίαση

Guest star

Μέγας Καζαμίας 2013, μέρος β΄: Ιούλιος-Δεκέμβριος

*

Από την ψυχολογία στην κοινωνική αλλαγή: Συνέντευξη του Ian Parker στο Radicalμα

  Σε μια πλούσια και ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο κοινωνικός ψυχολόγος, ψυχαναλυτής και ακτιβιστής Ian Parker δίνει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν την κριτική ψυχολογία καθώς και τη σύνδεσή της με ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές διεργασίες και πρακτικές, όπως για παράδειγμα:

- Μπορεί η κριτική ψυχολογία να εξελιχθεί σε μια νέα κοινωνική επιστήμη;

- Ποιες μεθόδους μπορεί να χρησιμοποιεί κάποιος που εργάζεται στο χώρο της κριτικής ψυχολογίας;

- Ποια μπορεί να είναι η συνεισφορά κοινωνικο-κονστρουξιονιστικών μορφών ψυχοθεραπείας και συστημικών παρεμβάσεων;

- Με ποιο τρόπο η κριτική ψυχολογία θα μπορούσε να συνδεθεί με τα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα; 
 
- Ποια πρέπει να είναι η σχέση ανάμεσα στην ακαδημαϊκή παραγωγή θεωρίας και τον χώρο έξω από την ακαδημία;

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

Hearing Voices Network: Αυτοβοήθεια με όρους συλλογικούς για την ανάρρωση από την ψυχιατρική

Σε μια εποχή που τα ψυχοπαθολογικά μοντέλα συνεχίζουν να κυριαρχούν και να εσωτερικεύονται μαζικά, το Hearing Voices Network (HVN) αποτελεί ένα ικανό παράδειγμα της δυνατότητας να λειτουργήσει ο αυτοπροσδιορισμός ως πολιτική πράξη άμεσα συνυφασμένη με την ανάρρωση: Το HVN μας συστήνει τους ανθρώπους που ακούνε φωνές και όχι “ασθενείς με ακουστικές ψευδαισθήσεις”, αναδεικνύει την αξία της ζώσας πραγματικότητας αντί του επουσιώδους φορμαλιστικού χαρακτήρα του “συμπτώματος”, αξιοποιεί τη γνώση όσων γίνονται “ειδικοί βάσει της εμπειρίας” και δεν επαφίεται στην αυθεντία του επαγγελματία “ψυχικής υγείας”. Αυτή η νέα γλώσσα, που ταυτόχρονα αποτελεί βιωματικό κεκτημένο, είναι ένας τρόπος αναχαίτισης της ροής εξουσίας από τα πάνω, όπως αυτή πραγματοποιείται μέσω τυποποιητικών ψυχιατρικών διαγνώσεων και τυποποιημένων κλινικών πρακτικών…

Μαριάννα Κεφαλληνού

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

“Με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις;” Κλινικές πρακτικές με κριτική προοπτική

Το άρθρο αυτό αποσκοπεί να συμβάλλει στην προβληματική που αναπτύσσεται μεταξύ άρθρων του περιοδικού για την κρίση στην ψυχολογία ή/και ψυχοπαθολογία και τον ρόλο του “ψυ-ειδικού”. Η συγκεκριμένη συνεισφορά του είναι η περιληπτική παρουσίαση συγκεκριμένων “θεραπευτικών” προοπτικών και κινημάτων ανά τον κόσμο (λόγω πρόσβασης ιδίως τον αγγλόφωνο) που εμπνέονται από μια κριτική σκοπιά και δίνουν έμφαση στην αυτοβοήθεια, την απο-παθολογικοποίηση, την κριτική συνειδητοποίηση, την πολιτισμική τοποθέτηση/πλαισίωση του ατόμου, το διάλογο και τη συνεργασία σε δίκτυα, ενάντια στην αυθεντία ενός ειδικού που (εγ)καλείται να θεραπεύσει ατομικά “συμπτώματα”…   

Γιώργος Κεσίσογλου 

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

“Τεκμήρια προσφυγικότητας”: Προς μια απεριόριστη σωματικότητα

Αν και η υλοποιημένη ή επαπειλούμενη βία που εξαναγκάζει ένα άτομο να αφήσει τον τόπο του, η απειλή της ζωής ή της ελευθερίας του μπορούν να εντοπιστούν στην αγριότητα της καπιταλιστικής ανάπτυξης και των νεο-αποικιακών καθεστώτων, το Δίκαιο δεν αναγνωρίζει κανένα καθεστώς προστασίας από αυτή την φυσικοποιημένη βία. Το αντίθετο μάλιστα. Στις γενικευτικές, απo-ιστορικοποιημένες προσεγγίσεις του μεταναστευτικού φαινομένου οικοδομούνται διαχωρισμοί και απλοποιημένες αναπαραστάσεις των μεταναστών που προωθούν και αναπαράγουν την υποτίμηση και την απαξίωσή τους στις χώρες που τους “υποδέχονται”. Δε θα επιχειρήσω να επεκταθώ στη διερεύνηση αυτών των προβληματικών διαχωρισμών των μεταναστών στο παρόν άρθρο. Αυτό που θα αποπειραθώ είναι μια ανάγνωση των αναπαραστάσεων και των τρόπων που κυρίαρχα προσεγγίζονται οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο…

Βάγια Καλτσή

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

Ψυχολογία από τα κάτω. Κάλεσμα για τη δημιουργία Καρτέλ κριτικής ψυχολογίας

Πάνω από ένας αιώνας «επιστημονικής ψυχολογίας» και ο κόσμος είναι τα ίδια χάλια και κάθε μέρα και χειρότερα. Η ψυχολογία, ακαδημαϊκή και θεραπευτική, όχι μόνο απέτυχε παταγωδώς στο να συμβάλει να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος, αλλά έκανε και ό,τι μπορούσε για να τον κάνει χειρότερο, και συνεχίζει να κάνει ό,τι μπορεί για να τον κρατήσει ως έχει. Η ψυχολογιοποίηση της κουλτούρας αποτελεί πλέον καθεστώς και κοινή λογική με τα όρια του “φυσιολογικού” να στενεύουν ασφυκτικά και τους περισσότερους να ορίζονται και να αυτό-προσδιορίζονται με αναφορά σε ψυχολογικές κατηγορίες. Τα πράγματα είναι δυσοίωνα. Παντού σύνδρομα, παντού άξονες παθολογίας, παντού δυσλειτουργικές συμπεριφορές και προσωπικότητες. Εξοπλισμένοι με ψυχομετρικά τεστάκια, τις κατηγορίες του DSM και ένα ευρύτερο πνεύμα παθολογιοποίησης, οι περισσότεροι ψυχολόγοι προσφέρουν πλέον τις υπηρεσίες τους στο καθεστώς εκμετάλλευσης μοιράζοντας  ταμπέλες και μπαλώνοντας πρόχειρα με ψυχο-τεχνικές τα διάφορα προβλήματα κρύβοντας κάτω από το χαλί τις συνθήκες που τα παράγουν. Κι όλα αυτά ενώ οι συνθήκες χειροτερεύουν…

Δίκτυο Κριτικής Ψυχολογίας/Καρτέλ Ρεθύμνου

Η συνέχεια εδώ.

Ψυχολογιοποίηση ως (α)φιλοσοφική μέθοδος: Το παράδειγμα του Στέλιου Ράμφου

Η κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος του 2008, καθώς και η έκφρασή της στην ελληνική της ιδιαιτερότητα δεν είχε μόνο ως αποτέλεσμα αλλαγές σε επίπεδο δημοσιονομικού και ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος. Αντίθετα, βασική της συνέπεια ήταν μια, ηθελημένη έξωθεν, ριζική αναδιαμόρφωση του τρόπου που οι Έλληνες και γενικά οι επονομαζόμενοι “λαοί του Νότου”  βλέπουν τον κόσμο και τον εαυτό τους μέσα σε αυτόν. Η μεγαλύτερη επιτυχία της κυρίαρχης ιδεολογίας δεν είναι ούτε η μείωση των μισθών στα επίπεδα ασιατικών χωρών, ούτε η εναλλαγή κυβερνήσεων με ανοικτά αντιδραστική και ακροδεξιά ατζέντα,  αλλά η  καθιέρωση της πίστης, ότι η ελληνική κρίση δεν είναι έκφανση ενός παγκόσμιου φαινομένου, αλλά μια φυσικού και ηθικού νομοτελειακού χαρακτήρα τιμωρία για το γεγονός ότι ο προ κρίσης τρόπος ζωής μας δεν ήταν (ηθικά) σωστός. «Ζούσαμε πέρα από τις δυνατότητές μας»...

      

 Νίκος Μυλωνάς

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα

Βιώνοντας την “κινητική αναπηρία”

Την προηγούμενη φορά εξετάσαμε το ρόλο της αναπηρίας σε θεωρητικό επίπεδο, θεωρώντας την αποκλεισμένη από την κανονικότητα, η οποία κυριαρχεί και ορίζει τη φυσιολογικότητα. Τώρα θα αναφερθούμε στο ερευνητικό μέρος της μελέτης μας, εξετάζοντας τη συμπεριφορά και τους λόγους των “κινητικά αναπήρων” του συλλόγου Σ.Κ.Α.ΣΕ. (Σύλλογος Κινητικά Αναπήρων νομού Σερρών) βάσει μίας ερευνητικής μεθόδου, των ομάδων εστίασης (focus group) ως μέρος της συμμετοχικής έρευνας δράσης (participatory action research)…

Σωτηρία Σφέτκου

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

Βιβλιοπαρουσίαση: Για τον επανορισμό του ψυχοκοινωνικού

Το βιβλίο «Επανορίζοντας το ψυχοκοινωνικό: Κείμενα κριτικής ψυχολογίας» είναι ένα εγχείρημα ανάδειξης και επαναπροσέγγισης του  ψυχοκοινωνικού. Μια απόπειρα επανατοποθέτησης του ατόμου στον κοινωνικό χρονοτόπο, όπου παράγεται αλλά και παράγει, μια προσπάθεια αλλαγής του μεθοδολογικού ατομισμού της κυρίαρχης ψυχολογίας, η οποία υιοθετεί μια ουσιοκρατική αντίληψη. Το τελευταίο είναι απόρροια, αφενός της αποκοπής της από το υπόλοιπο φάσμα των επιστημών, όπως την κοινωνιολογία, την πολιτική οικονομία και τη γλωσσολογία, αφετέρου της κατασκευής ψυχο-νομοτελειών για τη χειραγώγηση και προσαρμογή των ανθρώπων, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία του συστήματος.

Τα κείμενα του παρόντος βιβλίου, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, είναι πολιτικά με την ευρεία έννοια του όρου. Η έννοια του πολιτικού, δηλαδή, δεν νοείται ως μία ψήφος, αλλά προσπαθεί να συνδέσει την ψυχολογία με τις ευρύτερες πολιτικές διαδικασίες και κοινωνικές συνθήκες. Η πολιτική επιλογή των ψυχολόγων, λοιπόν, είναι αναπόφευκτη, όσο και αν δεν αναγνωρίζεται από την κυρίαρχη ψυχολογία, γιατί είναι πολιτική επιλογή να χειραγωγείς και να παθολογικοποιείς  αυτούς που διεκδικούν τα δημοκρατικά τους δικαιώματα αντί να εμπλέκεσαι στα κοινωνικά κινήματα, δρώντας χειραφετητικά…

Δήμητρα  Μουρίκη, Φαίη Κολοκυθά

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.

Μέγας Καζαμίας 2013, μέρος β΄: Ιούλιος-Δεκέμβριος

ΙΟΥΛΙΟΣ

Νέα λίστα με ονόματα καλλιτεχνών που φοροδιαφεύγουν διαρρέει στις εφημερίδες. Πρόκειται για 485 τραγουδιστές και τραγουδίστριες που δε μπορούν να δικαιολογήσουν τις καταθέσεις με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματά τους. Φωτεινή εξαίρεση στο θλιβερό φαινόμενο αποτελεί ο Γ. Νταλάρας, ο οποίος αφενός εξασκεί το ταπεινό επάγγελμα του λαϊκού βάρδου -συνήθως αφιλοκερδώς, οπότε δεν αποκομίζει κέρδη- αφετέρου έχει έναν καφενέ στου λιμανιού την άκρη.

Άνδρες της Τουριστικής Αστυνομίας Μυκόνου συλλαμβάνουν και οδηγούν στον ανακριτή κατηγορούμενους με τον κουκουλονόμο, δέκα νέους με μπαντάνες που ξεσαλώνουν σε beach bar του Super Paradise.

Όπως αποκαλύπτει η Espresso, το βράδυ της πρώτης νύχτας του γάμου στο σπίτι νιόπαντρου ζευγαριού που δε φτάνουν πια τα χρήματα για τις διακοπές στους wow! προορισμούς, η νεαρή σύζυγος σκύβει στο αυτί του ανδρός της και τον ρωτάει τρυφερά : «Αγάπη μου, θες να κάνουμε φέτος κάμπινγκ όπως όταν γνωριστήκαμε;» Αυτός την πλακώνει στις γρήγορες εφαρμόζοντας στην πράξη τη σοφή παροιμία: «Στο σπίτι του κρεμασμένου δε μιλάνε για σκηνή»…

Του έκτακτου συνεργάτου μας, Ερνέστο Φαλτάιτς

Η συνέχεια στην έντυπη έκδοση του Radicalμα.